‘Restoran ve Kafeler Neden Günah Keçisi Seçildi?’

3

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çin’den tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgını, aradan geçen yaklaşık iki seneye rağmen can almaya ve ekonomiden sosyal hayata her alanda etkisini sürdürüyor. Salgın her alanı etkiledi ancak gıda ve yeme-içme hizmet sektörünü adeta sarstı. Virüs yayıldıkça ilk akla kısıtlamalar ve dolayısıyla kapanmalar geldi. En çok da lokanta, kafe ve restoranlar kapılarına kilit vurmak zorunda kaldı. Kayseri Lokanta ve Pastacılar Odası Başkanı Altan Aydemir ile, pandemi sürecini ve sektörün yaşadığı sıkıntıları konuştuk. Aydemir, “Lokanta, kafe ve restoranların kapatılması işe yaradı mı?” “Restoranlar neden günah keçisi seçildi?” “Pandemi sürecinde Kayseri’de kaç işletme kapandı?” ve “Pahalılığı tüketici ve sektör açısından değerlendirir misiniz?” sorularına içtenlikle cevap verdi. Aydemir ayrıca, oda olarak yaptıkları projelerden de bahsetti. Sizleri, Aydemir’in merak edilen sorulara verdiği cevaplarla baş başa bırakıyoruz…

Öncelikle sektördeki pandemi sürecini değerlendirir misiniz?

Pandemi hem personel hem dükkân sahipleri ve tedarikçilere olan borçlarımız açısından Kayseri’deki meslektaşlarımızı çok etkiledi. 12 işletme, pandemi sürecinden sonra tekrar açılmadı. Süreçte de 158 işletme kapanma verdi. Sadece 12 süreç sonrası açamadı.

Pandemi sonrası yaşadığınız sıkıntılar neler?

En çok yetişmiş hizmet elamanı bulmakta zorlanıyoruz. Çünkü pandemi sürecinde bu çalışanların birçoğu başka işlere girdi ya da kendi işini kurdu. İçerdeki personelin birçoğu boşa çıktı. Özellikle paket servisi personeli ile idare etmeye çalıştılar. Kısa çalışma ödeneği de yeterli gelmedi. Normalleşmeden sonra da çok ciddi personel açığımız oldu, halen de devam ediyor. Çalışan mesai arkadaşlarımız da haklı. Ailenin giderlerini düşündüğümüzde kısa çalışma ödeneği yeterli olmadı.

Size gelen ciddi mağduriyetler oldu mu?

Özellikle bu süreçte dükkân kirasını ve personel giderlerini ödeyemeyen işletme sahibi arkadaşlarımız mağdur oldu. Dükkân sahibi ile işletme sahipleri arasında ara bulucu olduk. Dükkân sahiplerinden, anlayışlı davranarak kira almayanlar, yarısını alanlar ya da uzun vadede öteleyenler oldu.

Pandemi sürecinde sektör temsilcilerine hükümet tarafından sağlanan desteklerin yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?

Yeterli olmadı. Bunu da çok defa dile getirdim. 17 Mart 2020’deki ilk kapanmada hizmet söktürendeki işletmelerin borçları, kredileri, banka alacakları ötelenmişti. Ancak ikinci kapanmada bunlar yapılmadı. İşletme sahiplerinin SGK borçlarına yapılandırma geldi ancak o dönemde kısıtlama olduğu için kazanç yoktu. Ve ödemelerde zorlandılar. Bunlar da ötelenebilirdi.

Karşılıksız destek verilebilir miydi?

Fabrika ve imalat gibi büyük işletmelere destek paketleri açıldı. Biz de imalatçı olmamıza rağmen bize yapılmadı. Geri açılmayan 12 işletme de bu sebeple açılamadı. Sektörde borcundan dolayı, evini satan, altınını bozduran çok oldu.

KDV indirimi sektörü nasıl etkiledi?

KDV yüzde 8’den yüzde 1’e düşmüştü. Ancak bu kısa sürdü. En azından sene sonuna kadar devam etmeliydi. Çünkü sürekli pahalılık geliyor. Vergilerimiz biraz daha ötelenebilirdi. 750 ya da 1000 lira gibi kira desteği verildi ama cep harçlığı bile değildi.

Sektör temsilcisi olarak o dönemde hükümetten taleplerinize karşılık bulabildiniz mi?

Federasyona sorunlarımızı ve olması gerekenleri dosya halinde verdik. TESK kanalıyla hükümete ilettik. Ancak olumlu bir netice alamadığımız için bizler de bakanlık, müsteşarlık ve milletvekilleriyle görüştük. O dönemde de bakanlıklar hep sorunu birbirlerine attı.

Lokanta, kafe ve restoranların kapatılması işe yaradı mı?

Günah keçisi seçildik. Birbirini tanımayan kişiler uçakta yan yana seyahat edebilirken, birbirini tanıyan kişileri biz aynı masaya oturtamadık. Bize gelen ve aynı masada olan kişiler zaten ya aile ya da aynı ortamı paylaşan kişiler. Zaten bu kişiler normal hayatlarında da aynı mekândalar. Evlerindeler, işyerindeler…

Gurbetçilerin sektöre etkisi nasıl oldu?

Bu sene çok gurbetçi geldi. 2 ay süreyle, hizmet ettik, bir yoğunluk yaşadık. Ama yaralarımızı sarmaya yeterli olmadı.

Aşılamayla ilgili düşünceniz nedir?

Vatandaşlarımız tüm aşılarını olsun istiyoruz. Hem bize rahat şekilde gelsinler, bu koronavirüs belasından bir an önce kurtulalım. Sağlık bakanlığı ve sağlık personelimiz pandeminin başından beri fedakârca mücadele ediyor. O mücadelenin boşa çıkmaması için de tedbirlere uymak ve aşı yaptırmak çok önemli.

Sektördeki fiyat artışlarını tüketici ve siz işletme sahipleri açısından değerlendirir misiniz?

İlk zamanlarda kapanma olduğu sürede özellikle paket servisinin artmasından dolayı ambalaj ve poşetleme alanında aşırı oranda fırsatçılık yapıldı. O zamanki artışlar gereksizdi.

Ama şu anda her şeye zam geliyor. Akaryakıta, elektriğe, doğalgaza ve hammaddeye sürekli zam geliyor. Dolayısıyla maliyetlerimiz artıyor. Mesela 45 lira olan karkas etin kilo fiyatı şu anda 59 liraya yükseldi. 12 lira olan tavuk şu an 25 lira. Her ürüne aynı zamlar geldi. Dolayısıyla hem toptancı hem biz fiyatları arttırmak zorunda kaldık. Şu anda kâr marjımız çok düşük. Bu meslekten başka işimiz olmadığı için gelen zamlara katlanmaya ve ayakta durmaya çalışıyoruz.

Pahalılık şikâyetinde bulunan tüketiciler bir mesajınız var mı?

Hani bir sözümüz vardır ya ‘Alıcı her zaman umucu olur’ diye. Kayseri’de dışarıda yemek yeme kültürü son zamanlarda arttı. Daha önce ayıplanırdı. Evde yapılan yemeğin maliyeti ile bizde yenilen yemeğin maliyeti hemen hemen aynıdır. İnsanlar satın aldığı ürünün maliyetine bakıyor. Halbuki kadınlar yemek için vakit harcıyor, doğalgaz, elektrik harcıyor. Bulaşık ve su gideri var. Bizde ise bunların hiç birisini ödemiyor, hizmet alıyor. Karşılaştırdıklarında aynı maliyete geldiğini göreceklerdir.

Projeleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz?

ORAN Kalkınma Ajansına personel yetiştirme projesi sunduk ama kabul edilmedi. Projemiz, özellikle kırsalda yaşayan işsizleri yetiştirmek ve kadın istihdamını arttırmaya yönelikti. Ayrıca İngilizce kursu da verecektik. Gerekçe gösterilmeden reddedildi. Projemiz kabul edilseydi, hizmet sektöründeki kalifiye personel açığımızı gidermiş olabilirdik.

Konya merkezli Birleşmiş Milletler destekli aşçı yetiştirme ve istihdamı konusunda bir projemiz devam ediyor. Biz Kayseri ayağını yürütüyoruz.

Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen “Akıllı Şehir” projesinde biz de yer aldık. Dijital ortamda nerede ne yenir herkes bakıp görebilir.

Henüz hayata geçiremediğimiz bir projemiz daha var. Kayseri Mahallesi’nde sadece yöresel yemeklerin (yağlama, mantı, pastırma yemekleri, pehli, nevzine v.b.) yapıldığı ve hizmet personeli yetiştirmek için bir yer istedik. Yetiştirdiğimiz kişilere resmi sertifika da verecektik. Böylece personel istihdamını da sağlayacaktık. Belki de ülke sınırlarını aşacak bir projeydi. Değişik sebeplerden dolayı kabul görmedi.

Yeni oda binası çalışmalarınız var mı?

Benim bu ilk dönemim. Birçok projelerimiz pandemi süreci nedeniyle sekteye uğradı. Üyelerimize ve misafirlerimize daha iyi hizmet verebilmek için odamız adına 220 metrekarelik bir yer satın aldık. İçinin tadilatını ve düzenlemelerini yaptırıyoruz.  Bir aya kadar taşınmayı planlıyoruz.

Başkanım çok teşekkür ediyoruz..

Veysel ÇAM – ceoekonomisi.com